Toptalent
Toen ik in april op weg was naar het symposium over ‘de missie van de kerkmuziek’ in Den Bosch, liep ik als vanzelf ook even de St. Jan in. Ik verwijl daar altijd graag, al was het maar om mijn blik naar boven te richten, richting het magnifieke orgel dat daar in de hoogte pronkt. Hanna Rijken hield die dag een inspirerende lezing waarin zij haar droom, de opbloei van de kerkmuziek in Nederland, in tien punten uitwerkte (zie elders in dit nummer). Dat deed zij tegen de achtergrond van de door haar met cijfers toegelichte zorgelijke toestand waarin de kerkmuziek in dit land verkeert, niet in het minst binnen de rooms-katholieke kerk. In hoeverre het besef aanwezig is dat die toestand urgent om een aanpak verlegen zit is de vraag: er is weinig tot niets te merken van een beweging richting een kerkmuzikaal beleid, noch aan rooms-katholieke zijde, noch aan de zijde van de PKN. En als er geen inspirerende praktijken meer bestaan, komt een volgende generatie daar ook niet meer mee in aanraking en sterven die praktijken op den duur gewoon uit. We zien dat al om ons heen gebeuren, want het aantal kerkmuziekstudenten is helaas minimaal.
Een column van Erik Heijerman
De toekomst van kerkmuziek in Nederland
Op vrijdag 12 april jl. vond in Den Bosch een Dag van de Kerkmuziek plaats. Deze dag, met als thema ‘De missie van de kerkmuziek’, werd georganiseerd door de kerkmuzikale instanties van de bisdommen Breda, ’s-Hertogenbosch en Roermond. Onderstaand artikel is een bewerking van de lezing van Hanna Rijken, spreker tijdens deze bijeenkomst.
Een artikel van Hanna Rijken
Wat voor kerk heeft de muziek nodig? (II)
Reflectie op ‘De toekomst van kerkmuziek in Nederland’
In 2017 publiceerde ik het artikel Deltaplan kerkmuziek. Vijf voor twaalf of vijf over twaalf, in samenwerking met Bert Stolwijk.1 Hanna Rijken verwijst ernaar in haar artikel. Wat is de stand van zaken zeven jaar later? De noodzaak van een Deltaplan kerkmuziek blijft onverminderd van kracht. Het woord klinkt enigszins dramatisch, maar die term is destijds met opzet gekozen.
Het deltaplan rust op tenminste vier pijlers: 1. een heldere visie op het repertoire; 2. opleiding en beroepsperspectief voor de professionele liturgiemusicus; 3. een nieuwe aanpak van de catechese waarin liturgie en muziek een vanzelfsprekende rol spelen; 4. een beleidsmatige aanpak van zowel koren als cantores.
Een artikel van Richard Bot
Gij, die de mens geschapen hebt
Een lied voor Allerheiligen
De Nederlandse Sint-Gregoriusvereniging heeft in de afgelopen decennia veel compositieopdrachten gegeven om het Nederlandstalige liturgische repertoire te verrijken met kwalitatief goede muziek voor verschillende doelgroepen. Denk hierbij bijvoorbeeld aan het antwoordpsalmenproject Cantatorium, maar ook de vele liederen en liedzettingen die onder andere gepubliceerd werden in het Gregoriusblad en in het praktijkschrift Continuo. Veel van die composities hebben inmiddels hun weg gevonden naar de praktijk en zijn tot het standaardrepertoire van veel kerkkoren gaan behoren. Maar er zijn ook composities die nog wat meer aandacht zouden mogen krijgen. We zullen in de komende tijd steeds een liturgisch gezang uit het fonds van NSGV voor het voetlicht plaatsen. U kunt ze online aanschaffen via de webwinkel van de NSGV.
Een liedbespreking door Bert Stolwijk
Het abdijboek in een veranderende kerkelijke en monastieke wereld
“Gods lof stem blijven geven”
Voor bijna ieder die zich met Nederlandstalige liturgische muziek bezig houdt, heeft het begrip ‘Abdijboek’ een bekende klank. Het roept weliswaar gemakkelijk misverstanden op, omdat je bij dat woord toch gauw denkt aan één boekband met die titel (terwijl het in werkelijkheid gaat over vier ringbanden met een inhoud die over vele jaren gegroeid is), maar tegelijk weten velen dat het hier gaat om een grote verzameling composities van liturgische gezangen ten dienste van de monastieke getijdenliturgie (en later ook van de eucharistische liturgie).
Een artikel van Br. Johan te Velde
‘Onze lieve Heer heeft ook oren aan de kop’
Een interview met Jeroen Felix over de kwaliteit van de liturgische muziek
Een werkplek voor muzikale ontwikkeling
Het regent flink als ik vanuit de Hinthamerstraat langs de kathedraal in de richting van het Sint Janshuis loopt. Jeroen Felix verwelkomt me in zijn werkruimte, het repetitielokaal van de Schola Cantorum van de Sint Jan. Hij is er gelukkig mee, een ruimte die volledig ten dienste staat van de koren waaruit de Schola bestaat: de Schola Puerorum, jongens en meisjes tussen acht en vijftien jaar, de Schola Iuventatis, jonge meiden tussen de vijftien en twintig jaar en de Schola Maior, dames en heren vanaf ongeveer achttien jaar. Het is alweer heel wat jaren geleden dat de Schola deze ruimte kon gaan gebruiken, gerealiseerd mede dankzij de financiële steun van de Stichting Vrienden van de Schola Cantorum. Voor iedereen is er een ergonomisch verantwoorde stoel, er wordt in de aanpak van de koren rekening gehouden met gezondheid en conditie. Jeroen vindt dat enorm belangrijk, juist omdat er met jonge mensen in een periode van sterke lichamelijke groei wordt gewerkt. Een interview met Jeroen Felix over de kwaliteit van de liturgische muziek.
Een interview door Anthony Zielhorst
Jeroen Felix
“Wat is jouw lijflied?” We stellen de vraag aan wie te gast is in ons interview
Zing voor een gaaf en weerloos Lam
Het orgel in de St.-Bonifatiuskerk te Leeuwarden
Op 11 september 2022 is het herstelde en uitgebreide orgel van de St.-Bonifatiuskerk te Leeuwarden in gebruik genomen. De totstandkoming van een ander orgel voor deze imposante kerk heeft enkele decennia geduurd. In oktober 1994 werd ik, als adviseur namens de KKOR, voor het eerst door de orgelcommissie van de Stichting Bonifatiustoren, de eigenaar van de kerk, uitgenodigd voor een gesprek in Leeuwarden. Vanwege de plannen om het Van Dam orgel te plaatsen dat afkomstig was van de inmiddels herbestemde Westerkerk in Leeuwarden. Deze had, heel begrijpelijk, daarvoor Jan Jongepier als adviseur aangetrokken. Dat project ging uiteindelijk niet door. Hoe de grillige weg naar het huidige instrument verliep, staat uitgebreid beschreven in het boek dat bij de ingebruikneming van het huidige orgel verscheen.
Een artikel van Ton van Eck