Een paradigmawisseling?
In wat voor tijd leven wij, kerkmuzikaal gezien? De redactie gaf het afgelopen jaar een classificatie van het liturgisch-muzikale repertoire in de rooms-katholieke liturgie.
In vier hoofdartikelen kwamen voorbij het gregoriaans, muziek uit de ‘schat der eeuwen’, praise & worship en Nederlandstalige muziek sinds Vaticanum II. Mijn verwachting is dat van deze vier de praise-and-worship-muziek de dominante categorie zal gaan worden. Het verslag van een viering in de Lucaskerk in ’s-Hertogenbosch in het vorige nummer is een duidelijk voorbeeld van hoe het tegenwoordig in veel parochies toegaat.
Een column door Erik Heijerman.
De toekomst van de kerkmuziek in een seculiere context
Symposium Domkerk Utrecht op zondag 9 oktober ter gelegenheid van vijftig jaar Zaterdagmiddagmuziek. Met medewerking van Willem Blonk, Remco de Graas, Dirk Zwart, onder leiding van Erik Heijerman.
De Utrechtse Domcantorij en de kring van zangers en musici om haar heen verzorgen al (ruim) vijftig jaar onafgebroken de kerkmuziek binnen de diensten van het Citypastoraat Utrecht en iedere zaterdagmiddag om half vier een gratis toegankelijk concert, de ‘Zaterdagmiddagmuziek Domkerk’. Dat jubileum is afgelopen najaar ambitieus gevierd met een reeks uitzonderlijke concerten, vijf lezingen, een schitterend boek, compositieopdrachten en dus wereldpremières, en op 9 oktober.
Een artikel van Henk de Winter.
Heimwee naar Bernard Huijbers - Heimwee naar de toekomst
Op 3 december 2022 werd in de Amsterdamse Dominicuskerk een zangdag georganiseerd bij gelegenheid van de honderdste geboortedag van de componist Bernard Huijbers. Tijdens de zangdag werd ook een boek over Huijbers als pionier, componist, liturgist en denker gepubliceerd. Wilna Wierenga, die jarenlang met Huijbers samenwerkte, haalde tijdens de zangdag herinneringen op.
Een artikel van Wilna Wierenga.
Doe mij binnengaan: Een uitvaartlied van Huub Oosterhuis
Het ligt voor de hand dat we voor de liedbespreking in dit nummer iets kiezen uit het grote repertoire op teksten van Huub Oosterhuis. Zijn overlijden op Paaszondag heeft zeer velen geraakt. In de afgelopen zestig jaar heeft hij kerkgangers woorden in de mond gelegd waarmee zij uitdrukking konden en nog steeds kunnen geven aan hun geloof, hun twijfel en hun hoop. Als er één moment is waarbij woorden ertoe doen, dan is het wel de uitvaart van een dierbare. Juist dan proberen we door te zingen van rust, vrede en licht ons verdriet en onze onmacht te overwinnen, de hoop niet te verliezen en te geloven in een nieuwe toekomst, zowel voor de overledene als voor onszelf.
Een liedbespreking door Bert Stolwijk.
Beeld van Den Bosch - 2
Welke liturgische muziek klinkt er in de kerken van Den Bosch?
Het is zestig jaar geleden dat tijdens het Tweede Vaticaans Concilie de Constitutie over de heilige liturgie is vastgesteld.
Nog eens zestig jaar eerder heeft Paus Pius X het Motu Proprio Tra le sollicitudine openbaar gemaakt. De twintigste eeuw zinderde op die momenten van het enthousiasme en de vernieuwingsdrang. Wat is in Nederland het resultaat van deze liturgische en kerkmuzikale revolutie geweest? Wat is het gevolg van het toenemend priestertekort, van het toenemend tekort aan professionele kerkmusici en van de gigantische vergrijzing in parochies? Wat is eigenlijk de stand van de actuele kerkmuzikale praktijk in Nederland?
Een reportage door Sanne Nieuwenhuijsen en Anthony Zielhorst.
Boekbesprekingen
- De Lutherse kerkmuziek van de twintigste eeuw van Hans Jansen door dr Jan Hage.
- Psalmen anders: Aanvulling bij Liedboek, zingen en bidden in huis en kerk door Jan Smelik.
‘Zo zijn onze manieren’
De samenhang tussen beleid en liturgische functionaliteit van kerkmuziek
Beleid als ondertitel klinkt misschien abstract, maar in wezen gaat het in dit artikel ‘gewoon’ over de ‘spelregels’ die wij met elkaar hebben afgesproken over hoe we het ‘heilig spel’ van de liturgie met elkaar spelen wat betreft de liturgische muziek: ‘Zo zijn onze manieren’. Die spelregels zijn afgesproken op het niveau van de wereldkerk en gelden voor iedere lokale r.-k. kerk waar ook ter wereld. In 2023 staan twee Vaticaanse documenten in de schijnwerpers waarin ‘de spelregels’ staan voor de liturgische muziek: 120 jaar Tra le sollecitudini (1903) en 60 jaar Sacrosanctum Concilium (1963).
Een artikel van Richard Bot.
De kerkmuziek van William Byrd
De kerkmuziek van William Byrd zal in Nederland niet vaak in de katholieke eredienst te horen zijn. Toch was Byrd een echte katholieke componist, die in een kerkelijk roerige tijd leefde. Dan weer was het hof katholiek, dan weer protestant. De kerkmusici moesten meebewegen. Dat deed Byrd ook, maar hij bleef zijn katholieke overtuiging zijn leven lang trouw.
Een artikel van Erik Heijerman.