Het decembernummer 2019 is verschenen!
Hieronder een samenvatting van wat u daarin aantreft,
voorzien van klinkende voorbeelden!
Lars Koks
Het Gregoriusblad heeft een nieuwe hoofdredacteur. Lars Koks (1990, Roosendaal) volgt Martin Hoondert op, die deze functie sinds 2001 heeft vervuld. Lars leerde al op jonge leeftijd het orgel bespelen in zijn woonplaats Sint Willebrord, studeerde muziekwetenschappen in Utrecht en theologie in Tilburg, specialiseerde zich in het pastoraat voor ouderen en is thans bijna fulltime werkzaam als zodanig bij de Stichting Groenhuijsen in Roosendaal. Daarnaast is hij organist in Oudenbosch en omgeving en van de priester- en diakenopleiding Bovendonk te Hoeven. Hij stelt zichzelf voor in ons decembernummer.
Waarom liturgische muziek?
Aflevering 4: Global Sound
door Albert van der Woerd
In deze 143e jaargang van het Gregoriusblad stellen we de vraag naar het waarom van de liturgische muziek. We zijn er immers van overtuigd dat muziek in de liturgie ‘er toe doet’ en onmisbaar is voor de liturgie. In een reeks van vier hoofdartikelen willen we laten zien waarom het werk van de kerkmusicus van belang is. Het laatste artikel in deze serie is van Albert van der Woerd. Tot 2009 was hij intensief betrokken bij de ontwikkeling van nieuwe liturgische muziek als frater van Tilburg, lid van de Tilburgse Elimcommuniteit. Met name het repertoire van kinder-, jongeren- en middenkoren had zijn aandacht. Op zijn initiatief werd Studio Elim ingericht om nieuwe muziek vast te leggen en via cd's en internet ingang te doen vinden onder de zingende jeugd en jongeren. Al weer tien jaar is hij parochiepriester in de badplaats Venice (California, USA). Hij beschrijft de situatie van de liturgische muziek in zijn parochie en elders in de USA, die niet te vergelijken is met die in ons land: een ander muzikaal idioom, geen jongerenkoren (vaak alleen een cantor en een begeleider), weinig tot geen aandacht voor koorklank, commerciële uitgeverijen die grote invloed hebben op wat er in de kerken klinkt. Daarnaast blikt hij terug op de 'Elim-periode'. Hoe hij al in de jaren negentig met diverse mensen werkte aan de ontwikkeling van een Global sound voor jongeren. Onder andere jongerenkorenfestival Rijsbergen, internetplatform Code-Music (en voorlopers daarvan), en betrokkenheid bij de Wereldjongerendagen in Keulen, Sydney etc.
Beluister hier een paar voorbeelden die u terugvindt in zijn artikel.
* Om het geheim – tekst: Jan Verhoef; muziek: André Telderman
Netterdens jongerenkoor en combo o.l.v. Ben Simmens (Gooi en Sticht – 1992)
*Our God is here – Chris Muglia
*The Lord of sea and sky - Dan Schutte
Je weet pas of een lied het haalt als het gezongen is in de liturgie
Interview met Andries Govaart
Op zijn site Anderszins presenteert hij zich als theoloog, leider van toerustingscursussen, docent bibliodrama (foto Henry Veltman). Ook vindt u daar zeer veel door hem geschreven teksten. Artikelen over uiteenlopende onderwerpen, gebeden, zelfs hoorspelen. Én zo'n 400 liedteksten; bijna allemaal voor de liturgie en bijna allemaal geschreven in opdracht. Liedteksten schrijven beschouwt hij overigens niet als 'geregeld beroepsding'. Hij kwam op zijn pad. Veel van die teksten zijn op muziek gezet en uitgegeven. In bundels als Gezangen voor Liturgie, Bouwstenen voor liturgische vieringen, In uw licht – gezangen voor de uitvaartliturgie, de twee bundels met vertaalde gezangen uit de Iona-Community. En in het nieuwe Liedboek Zingen en bidden in huis en kerk. Hij maakte ook deel uit van de oecumenische voorbereidingscommissie daarvan, vertaalde diverse teksten. Als zijn eigen werk in bespreking kwam 'was hij er even niet bij'.. Kees van Mechelen sprak met hem. En natuurlijk worden dierbare teksten geciteerd. Zoals het pelgrimlied, dat hij schreef op weg naar Santiago de Compostella. Dat was één van de weinige teksten die hij 'uit zichzelf' schreef:
Vroeg in de morgen – dauw lag op het land
zijn wij op weg gegaan , het afscheid van een vriend,
verwaaide groet.
Beluister het lied op muziek van Toon Hagen, door een ensemble o.l.v. Arie Boers
(van CD 'Het licht speelt' – Docete Utrecht – www.docete.nl )
Ook op eigen initiatief, op wandeling door Schotland, schreef hij een zegenbede:
Dat je de weg mag gaan die je goed doet,
dat je opstaat wanneer je valt
dat je mens mag worden in Gods ogen
en die van anderen.
Weet dat de aarde je draagt,
dat je gaat in het licht
en de wind je omgeeft.
Dat je de vruchten van je leven proeft
en gaat in vrede.
Rien den Arend zette de tekst op muziek. Beluister de uitvoering door een ensemble o.l.v. Arie Boers (tevens pianist)
(van CD Uit aarde - www.docete.nl)
Het lijflied van … Andries Govaart
Aan de gast(en) in ons interview stellen we de vraag: Wat is uw/jouw lijflied?
Andries Govaart koos voor een eigen tekst – en ook dat was weer een keuze uit meerdere die hem dierbaar zijn. Uiteindelijk koos hij een lied naar het boek Prediker, dat past in deze Adventstijd. Waarom hij verder dit lied koos? Lees het in het decembernummer van het Gregoriusblad.
Leer mij leven
Wijze, wijze, leer mij leven, leer mij leven met de dood (refrein)
Niets is duurzaam, niets is blijvend
water stroomt en keert weer terug.
Mensen komen, leven, sterven
en je adem geef je terug.
Wat geweest is zal weer komen.
Niets is nieuw, al dacht je dat.
Winden waaien, draaien verder,
draaien rond, nooit afgemat.
Wil je werken aan je leven:
rijkdom, wijsheid, roem, genot?
Weet: de dood is voor ons allen,
eind voor allen, levenslot.
Proef de tijden, weet te kiezen,
doe wat goed is op z'n tijd:
rouwen, dansen, zaaien, oogsten,
spreken, zwijgen, vrede, strijd.
Beluister het lied (mel: Toon Hagen, arr: Arie Boers die ook het ad hoc-ensemble leidt.
van Cd Uit Aarde – www.docete.nl))
Psalterium Currens
door Francko Akkermans
Al eerder waren we in het Gregoriusblad in gesprek met Eugeen Liven d'Abelardo, die met zijn schola Hartkeriana tussen mei 2012 en april 2017 alle 150 psalmen op cd zette. Gereciteerd op alle voorkomende psalmtonen en voorzien van passende antifonen uit de handschriften van de abdij Sankt Gallen. Opgenomen in een mooi Frans dorpskerkje. Psalterium Currens, een box met 12 cd's en een boek met de psalmen en antifonen, voorzien van Hartkers neumen, was toen slechts een onderdeel van het gesprek. In deze editie van het GB werpt Franko Ackermans een deskundig licht op deze unieke uitgave. Ackermans is sinds 2004 lid van de restitutiegroep van de AISCGRe (Assocazione Internazionale Studi di Canto Gregoriano), de werkgroep die studie maakt van de oude gregoriaanse handschriften teneinde te komen tot een zo autthentiek mogelijke uitvoering. Akkermans geeft een gedegen recensie met betrekking tot de uitgave zelf, de keuze van modaliteiten, antifonen, melodieën en toonhoogte. Hij plaatst kritische kanttekeningen, maar beveelt dit 'monnikenwerk' van harte aan!
Beluister hier fragmenten van
*Antifoon Ad te domine Levavi en psalm 24
*Antifoon Deus qui glorificatur met ps 88a Misericordias Domini in Aeternum
*Antifoon Clamor meus ad te veniat met psalm 101 Domine, exaudi orationem meam
Een pontificaal orgel in Roermond
door Richard Bot
Het komt maar zelden voor dat in een Nederlandse kathedraal een nieuw orgel wordt geplaatst. In de Roermondse St. Christoffelkathedraal gebeurde dat. De benodigde gelden kwamen er dankzij de inzet van vele vrijwilligers, deken Rob Merkx – die via diverse media enthousiast fondsen werfde - en subsidies van gemeente en provincie. Van 2014-2018 werkte de firma Verschueren aan dit kathedraalwaardige instrument met 37 registers, verdeeld over hoofdwerk, bovenwerk en pedaal. Verschueren kon hierbij putten uit veel ervaring die werd opgedaan met nieuwbouw en restauratie in de afgelopen jaren. De pleisterlaag op de kerkmuren werkt weliswaar niet echt mee aan een overweldigende kathedrale klank van het orgel, maar zorgt ook voor een intiem karakter en een aangename en zeker ook dragende klank. Richard ontdekte veel moois in de registratie. Klik hier voor dispositie en informatie.
Koormuziek van charles-Marie Widor
door Anthony Zielhorst
Widor (1844-1937), 175 jaar geleden geboren, werd de initiator van de laat-romantische Franse orgelschool. Hij is 'de vader van de orgelsymphony'. Zijn stijl wortelt in die van Cherubini, Berlioz en Liszt. Widor verrijkte de destijds bestaande orgeltechniek met nieuwe elementen. Ook schreef hij als organist van de Parijse Saint Sulpice enkele koorwerken, die volgens Zielhorst voor een goed bezet SATB-kerkkoor prima te realiseren zijn.
Beluister
*Tantum ergo
en
*Surrexit a mortuis