Het decembernummer 2014 van het Gregoriusblad is verschenen.
De laatste editie van dit jaar met berichten uit de kerkmuzikale wereld, besprekingen van kerkmuzikale uitgaven en lezenswaardige artikelen. Een overzicht:
Column Martin Hoondert: Intense klankervaring
September jl. voerde in de Rotterdamse Schouwburg het Rundfunkchor Berlin onder leiding van dirigent
Simon Halsey Brahms’ Ein deutsches Requiem uit. Met een sobere maar zeer effectieve choreografie en regie bewogen de zangers door de geheel van stoelen vrijgemaakte zaal. In groepen, dan weer als individuele zangers. De choreografie liet iets zien van de sfeer van de tekst, maar vooral bood deze wijze van uitvoeren een zeer intense klankervaring. Hoofdredacteur Martin Hoondert was er zeer door geraakt. 'Wij waren niet bij het concert, maar ín het concert.'
Met stem en instrument - Psalmen in de koorliteratuur
door Christiaan Winter
Dit is het laatste artikel in de reeks over de psalmen. Psalmen voor koor: een mer à boire, zo constateert Christiaan Winter, cantor en organist van de Oude Kerk te Amsterdam en beiaardier. Gedachtig het adagium ‘In der beschränkung zeigt sich der Meister’ is hij welgemoed aan de slag gegaan.
Hij beperkt zich tot composities die binnen het kader van de liturgie zouden kunnen klinken.
Christiaan Winter neemt ons meer op een reis door de geschiedenis en zet diverse zettingen en genres van de psalmen op een rij.
‘Als we de Almachtige al willen loven, dan niet met rotzooi’
Interview met organist, componist, pedagoog en improvisator Bert Matter
door Kees van Mechelen
Het Bader-orgel in de St. Walburgiskerk te Zutphen: 33 jaar lang (1969-2002) het domein en de passie van Bert Matter (77). Hij redde het verwaarloosde instrument van de ondergang door in 1986 nog net op tijd een stichting van de grond te krijgen, die de de restauratie (1993-1996) mogelijk maakte. 'Dat orgel was één van mijn belangrijkste leermeesters', zegt Matter. Een andere passie, die hij samen met Jan Welmers in ons land vorm gaf, is de minimal music. Hij toonde aan die ook in de eredienst een plaats kan krijgen - een bijdrage aan spiritualiteit is. Diverse Nederlandse organisten heeft hij als docent de liefde voor het orgel en smaak voor goede muziek bijgebracht. Hij gaf tot voor kort concerten in binnen- en buitenland.
Beluister hieronder muziek van èn door Bert Matter.
Vier van Matters leerlingen namen in 2002 een cd op met composities van hem: Bert Matter Organ Works (uitgave Musica Walburga bladmuziek https://www.baderorgel.nl/product-categorie/bladmuziek/). Daarvan vier korte fragmenten:
Klaas Stok (huidige organist van de Walburgiskerk) - psalm 30
Els Dijkerman - psalm 53
Johan Luijmes - psalm 103
Toon Hagen - psalm 116
In 2001 verscheen de dubbel-cd Bert Matter speelt Bach - Leipziger Choräle op het Baderorgel van de St. Walburgiskerk Zutphen. Daarvan:
Nun komm der Heyden Heyland - a 2 Clav. et Ped. BWV 659, voorafgegaan door koraal uit adventscantate 36 door een Vocaal ensemble o.l.v. Klaas Stok
Nun komm der Heyden Heyland - in organo pleno, Canto fermo in Pedal BWV 661
De Gregoriusvereniging en de musici
Katholieke musici en de confessionalisering van het Nederlandse muziekleven, 1850-1948
door Petra van Langen
Op woensdag 24 september jl. promoveerde Petra van Langen aan de Radboud Universiteit Nijmegen op een proefschrift over de confessionalisering van het Nederlandse muziekleven in de periode 1850-1948. Voor het Gregoriusblad vat zij enkele lijnen uit het boek samen.
Met interessante 'anecdotes', die aangeven hoe clerici en musici in die tijd met elkaar omgingen. Zoals de schermutselingen tussen de censorencommissie van de Gregoriusvereniging en de componist Hubert Cuypers (1892-1958 - foto) over zijn Missa Trinitatis. Ook componist Elbert Franssen (1873-1950) botste geregeld met genoemde commissie. Beluister hier een historische KRO-opname uit 1950 van het Gloria uit de Missa Trinitatis van Hubert Cuijpers, waarin hij zelf het koor van de Amsterdamse Agneskerk dirigeert:
De staat van de jongerenkoren
door Frank van Gaal
Het is zondagochtend tien uur. De kerk zit redelijk vol. De bel klinkt, iedereen gaat staan. Pastoor en misdienaars lopen door het middenpad richting het altaar. Piano, bas en drums zetten het intro in, dan geeft de dirigent de opmaat voor het eerste couplet. Het jongerenkoor, 23 leden groot, begint te zingen. Een deel van de kerk zingt het refrein mee, het is een oude bekende uit het jongerenkoorrepertoire. De viering is begonnen. Vanuit zijn praktijk als koordirigent en als bestuurslid van de internetcommunity Code-Music beschrijft Van Gaal de ontwikkeling binnen de wereld van jongerenkoren. Over de ruimte die ze nog krijgen of niet meer krijgen om de liturgie van een eigen geluid te voorzien; over de mogelijkheden tot overleven en de band met de (een) kerk. Medicijn voor zwartkijkers volgens Frank: Het jaarlijkse jongerenkorenfestival Rijsbergen.
(foto: Jo(ngeren)Ko(oor)Lo(urdeskerk Nijmegen) in actie in Rijsbergen. Het koor won het Festival in 2013)
Bekijk en beluister hier Jongerenkoor YRDV uit Raamsdonksveer o.l.v. Jan Willems tijdens hun deelname aan het Nationaal Jongerenkorenfestival Rijsbergen 2014.
Op youtube vindt u verschillende jongerenkooroptredens tijdens het NJK 2014
En zo klonk in 1992 het Netterdens jongerenkoor o.l.v. Ben Simmens in Om het geheim (tekst: Jan Verhoef, muziek: André Telderman. Cd Adem & Hartslag, een co-productie van o.a. KRO-RKK en de KCL, waaruit Code-Music is voortgekomen):
Het Franssen-orgel van de Munsterkerk in Roermond
door Rogér van Dijk en Marcel Verheggen
In 2011 werd het fraaie orgel van de Munsterkerk in Roermond, gebouwd door de Roermondse firma Franssen, na een grootscheepse restauratie feestelijk opgeleverd. Adviseurs Rogér van Dijk en Marcel Verheggen, betrokken bij de restauratie, schreven speciaal voor het Gregoriusblad een artikel over dit orgel. Eigen oplossingen
op dit karakteristieke orgel kunnen zeer fraaie resultaten opleveren. Erg goed klinkt ook literatuur van Nederlandse componisten als Hendrik Andriessen, Jan Nieland, Herman Strategier, Albert de Klerk, enz. Een boeiend orgel met een intrigerend klankbeeld, zeer geschikt voor de liturgie en als concertinstrument, is de conclusie van de auteurs van dit artikel. Beluister hier Deuxième Chorale en si mineur van César Franck door Jean-Pierre Steijvers (juli 2013)