Het juninummer 2016 van het Gregoriusblad verschijnt over enige weken. Hieronder een greep uit de inhoud van deze editie. Met beeld en (zeer binnenkort..) geluid!
Kerkmusicus m/v: Theoloog?
In zijn openingscolumn belicht hoofdredacteur Martin Hoondert de stelling die Mark Gorman, pastor aan het Centre United Methodist Church te Maryland (foto) poneert in het tijdschrift Divinity: 'Wij moeten naar een kerkmusicus m/v ook kijken als theoloog'. Overdreven? Volgens Martin Hoondert snijdt de stelling wel degelijk hout en dragen kerkmusici wel degelijk bij aan de 'theologie van de liturgie' en hebben zij op hun manier aandeel in de vorming van de geloofsgemeenschap tot Volk van God.
Meer dan het orgel alleen – liturgie in een veranderende context
door Jan Marten de Vries
Veel kerken worden gesloten, koren verdwijnen of fuseren, geloofsgemeenschappen worden kleiner. Wat betekenen deze ontwikkelingen voor koren, schola’s, organisten, dirigenten en componisten? Dit tweede artikel uit een reeks van vier gaat in op het gebruik van instrumenten in de liturgie, waarbij de creativiteit die in de eigen geloofsgemeenschap aanwezig is een belangrijk uitgangspunt vormt, volgens Jan Marten de Vries. En hij weet het uit ervaring! Een praktisch artikel over nieuwe kansen voor een levendige kerkmuzikale praktijk. Als als voorbeelden van pianoliteratuur die goed zouden kunnen passen in een liturgieviering (afhankelijk van de context) noemt hij:
Prière van Eric Satie en Arc-en-ciel, de vijfde Étude van György Ligeti.
(Foto: Viering Sail Amsterdam 2015 - m.m.v. Jan Marten de Vries en musici)
'Ik heb ontzettend geboft in mijn muziekleven!' – interview met Wil Derkse
door Kees van Mechelen
Wil Derkse (63) echtgenoot, vader, wetenschapper, muziekliefhebber. Speelt orgel en clavecimbel. En last but not least: hij is al vele jaren als oblaat (lekenbroeder) verbonden aan de Willibrordusabdij 'De Slangenburg' van de Benedictijnen in Doetinchem. Al sinds 1999 was hij bestuurslid van De Slangenburg. Onlangs heeft hij zijn wetenschappelijk werk aan de Radbouduniversiteit beëindigd, en is hij directeur geworden van Kasteel Slangenburg, het gastenhuis van de abdij en woont hij op het terrein. Op 'kruipafstand' van de abdij, waar hij dagelijks meezingt in de liturgie en organist is. Zijn boek Benedictijnse spiritualiteit in het dagelijks leven is een bestseller geworden. En de muziek? Die kwam altijd op tijd en als vanzelfsprekend op zijn pad.
Dierbare muziek? Die heeft blijkbaar met de naam Maurice te maken...
Beluister hier Choral varié sur le thème de Veni creator van Maurice Duruflé
En psalm 4 - Gij die mij ruimte geeft in mijn benauwdheid - op muziek van Maurice Pirenne; priester-componist die Wil Derkse zeer bewonderd.
Een bijzonder Utrechts Hymnarium
door Anton Vernooij
Het Utrechtse Museum Catharijneconvent is medio 2014 in het bezit gekomen van een bijzonder handschrift uit de zestiende eeuw. 'Dit boek behoort aan de eerbare vrouwe Angela van Vronesteyn en is geschreven op kosten van de eerbare vrouwe Anna van Oestrum, kloosterzuster in Oudwijk, in het jaar 1563'; zo staat in het Latijn op de eerste pagina van het boek, dat van groot belang is voor de geschiedenis van de katholieke kerkmuziek in Nederland. Aan dit belang dragen naast de inhoud, herkomst en de gebruiksters met name de bijzondere kwaliteit van de melodieën bij. Vertegenwoordigen deze de toenmalige gestalte van de in Benedictijnse abdijen gezongen gregoriaanse melodieën in Nederland?
'Vrouwe Angela' was een belangrijke zuster van het Vrouwenklooster van de Abdij Oostbroek (thans landgoed bij De Bilt) en heeft waarschijnlijk uit dit boek gezongen als cantrix en koorleidster.
Kinderkoor Doreminicus
door Mariette Effing
Afgaande op de gemiddelde leeftijd van kerkmusici en koorleden lijkt het alsof er geen toekomstperspectief meer is voor de kerkmuziek. Toch zijn er parochies waar kinderkoren de hoop levend houden. In deze jaargang van het Gregoriusblad portretteren we vier kinderkoren.
Deze keer de schijnwerper op het kinderkoor Doreminicus uit Tiel, dat wordt geleid door Sarah Visscher. Het koor bestaat tien jaar, repeteert in de kapel van de Dominicuskerk in Tiel en won het Nationaal Kinderkorenfestival in Rijsbergen in maart 2016. Het koor is weliswaar gaandeweg iets kleiner geworden, telt thans 13 kinderen van 7 tot en met 13 jaar, maar het plezier in het zingen is er niet minder om. En Sarah heeft genoeg in haar muzikale mars om het koor op hoog niveau te laten presteren. Meer weten? Bezoek de facebookgroep van het koor. Ook meedoen aan het festival in Rijsbergen? Informatie vind je hier! Beluister en bekijk de deelname aan het NKF Rijsbergen 2016
De liturgische muziek van Max Reger
door Rens Tienstra
Menig musicus en muziekliefhebber zal bij de naam van Max Reger direct denken aan muziek voor orgel. Al speurend in de ruim 140 titels tellende werkenlijst van Reger valt echter eveneens het grote aantal composities voor koor op, van diverse moeilijkheidsgraad, op Duitse en Latijnse teksten. Een aantal daarvan is bedoeld voor liturgisch gebruik. Tienstra biedt een top vijf aan, uitvoerbaar voor amateurkoren, waaronder Regers Twintig Responsoriën, Acht geistliche Gesänge, enige zettingen van het Tantum Ergo en Ostermotette. Bekijk en beluister Nachtlied uit de Acht geistliche Gesänge (op. 138)
Het Vollebregt/Franssen-orgel van de H. Odulphus te Assendelft
door Cees van der Poel
In 2015 werd dit fraaie orgel na een restauratie van een klein jaar feestelijk opgeleverd. Cees van der Poel, organist, orgeladviseur en lid van de redactie van Het Orgel, beschrijft de geschiedenis en het bijzondere karakter van dit orgel. De huidige Odulphuskerk dateert uit 1888. Het orgel van Vollebregt en Zoon (Den Bosch) werd gebouwd in 1863 voor de voormalige kerk van de parochie. Orgelbouwers gebr. Franssen uit Roermond verzorgden de verplaatsing van de oude naar de nieuwe kerk. In 2014 tekende de firma Flentrop uit Zaandam voor de grondige restauratie van het instrument.
Dispositie (Registers in ladevolgorde vanaf het front; * = Gebr. Franssen)
Hoofdwerk (II, C-f3)
Cornet 5 st
Prestant 8'
Bourdon 16'
Holpijp 8'
Octaaf 4'
*Flute Harm[onique] 8'
*Violon 8'
Ged[ekt] fluit 4'
Octaaf 2'
*Trompet bas 8'
*Trompet disc 8'
Onderpositief (I, C-f3) *Voix céleste 8'
Viola di Gamba 8'
Salicionala 8'
Bourdon 8'
Prestant 4'
Roerfluit 4'
*Basson disc 8'
*Hautbois bas 8'
Pedaal (C-d1) aangehangen aan Hoofdwerk.
Manuaalkoppeling
Ventiel
In memoriam...
Twee herdenkingen in deze editie – van mensen die hun sporen hebben verdiend op het gebied van muziek en liturgie:
Anton Vernooij staat stil bij het overlijden van Louis Peter Grijp (overleden 9-1-2016, 61 jaar) - muziekwetenschapper , gespecialiseerd in de Nederlandse Lied- en Muziekcultuur. Hij ontwikkelde als leidinggevende op het Meertensinstituut een digitale databank voor het Nederlandse lied, de Liederenbank. Het is zijn levenswerk geworden. Deze is ook van onschatbaar belang voor de bestudering van de kerkmuziek, nu dankzij hem de bestudering van het kerklied van wetenschappelijk hoogstaande documentatie wordt voorzien en eigenlijk pas nu volwaardig mogelijk is geworden. De waarde van de Liederenbank is momenteel des te groter nu behalve het oude Nederlandse volkslied ook het 19e- en 20e-eeuwse devotielied in het nog steeds in omvang toenemende omvangrijke bestand (meer dan 170.000 titels) wordt opgenomen. Indien mogelijk wordt ook het 20e-eeuwse liturgische lied geïntegreerd. 
Gerard Lukken herdenkt redemptorist Ad Blijlevens (overleden 8-2-2016, 85 jaar). Liturgist pur sang. Hij studeerde en promoveerde in Nijmegen bij Cees Bouman en Edward Schillebeeckx, was van 1967-1992 verbonden, als docent en later als rector, aan de Hogeschool voor Theologie en Pastoraat (HTP, later UTP) in Heerlen. Van 1972-1996 was hij redactielied van de Werkmap voor Liturgie. Van 1989-2001 was hij hoofdredacteur van het Gregoriusblad. 'Ad was een aimabele en integere collega. Het bisdom Limburg werd als eerste geconfronteerd met een sterk restauratieve beweging. Hij slaagde erin als liturgist en ook als rector van de UTP aan de gekozen weg vast te houden. Hij had een open oog voor het wel en wee van anderen, was een aangename gesprekspartner, een verbindende figuur en een uitstekende gastheer' , aldus Gerard Lukken.