Het maartnummer 2016 van het Gregoriusblad is verschenen. Wij geven u graag een overzicht van wat daarin te vinden is aan artikelen, interviews en besprekingen.
Column van de hoofdredacteur
Muziek waarin je wil wonen, klanken die je omarmen, muziek die zoekt naar harmonie in de kosmos. Een lyrische Martin Hoondert schrijft over zijn bezoek aan de première van het Pianoconcert van Joep Franssen in november 2015. Hij constateert dat wij zulke muziek hard nodig hebben – muziek, die zich tegelijk kritisch en troostrijk opstelt tegenover de chaos van onze wereld.
Vreugde en hoop? Liturgische muziek in een veranderende wereld
door Richard Bot
Voor de 140e jaargang heeft de redactie van het Gregoriusblad als centrale thematiek gekozen: liturgische muziek in een veranderende praktijk. In een reeks van vier hoofdartikelen wordt ingegaan op de veranderende situatie in kerk, liturgie en muziek: veranderingen in kerk en geloof, fusies van parochies, sluiting van kerkgebouwen, het ontbreken van een adequate opleiding rooms-katholieke kerkmuziek, enz. Een verhaal vol zorg, onderbouwd met statische gegevens. De toekomst van de liturgische muziek is gebaat bij goed beleid. Aandacht voor liturgische catechese, voor goed en passend repertoire, voor werving en ondersteuning (ook financieel) van gloedvolle en deskundige mensen die de liturgische-muzikale kar kunnen trekken.
'Ik wilde het pastoraat met kerkmuziek als meer dan normale hobby'
interview met Alphons Kurris
door Kees van Mechelen
In 2015 werd hij 80 jaar, priester en musicus Fons Kurris. Vele jaren combineerde hij het pastoraat met docentschap aan het Maastrichts conservatorium, met als specialiteit het gregoriaans en met name vanwege zijn deskundigheid op het gebied van de semiologie, de interpretatie van de oude handschriften. De laatste 15 jaar was hij pastoor van de basiliek OLV-Sterre der Zee in Maastricht. Een ideale plek voor hem: een prachtige kerk met een vanzelfsprekende spiritualteit, goede musici en een levendige kerkmuzikale praktijk, maar ook druk die veel van hem vroeg als 'manager'. Zijn lijf liet hem weten, dat het tijd was om het rustiger aan te gaan doen. De oude liefde – het gregoriaans – roest intussen niet.... (foto links: Alphons Kurrus krijgt applaus na zijn afscheidsviering in de OLV-basiliek; rechts: pagina uit Angelica-handschrift). Beluister Victimae Paschali door Consortium vocale Oslo olv Alexeander Schweitzer. Een van de ensembles waarvan Fons Kurris kan genieten...
Zangen van Zoeken en Zien
bespreking van een nieuwe oecumenische liedbundel
door Anton Vernooij
De stichting Herman Verbeek (1936-2013, een echte ‘Grunninger’), heeft ten doel het geestelijk en materieel erfgoed van deze dichter-pastor-politicus te beheren en verspreiden. Van hem werden 51 liederen opgenomen en aan hem werd de bundel ook opgedragen. Herman was priester, ging in 1969 in de politiek en was jarenlang in de stad Groningen de inspirerende oprichter en pastor van de basisgroep ‘De Vier Handen’ waarin hij nauw samenwerkte met de componist Chris Fictoor. Zij maakten samen meer dan 150 liederen, drie grote oratoria en meerdere cantates. Hoofdsamensteller van Zangen van zoeken en zien is componist Chris van Bruggen. Liederen van zijn hand zijn ook te vinden in deze bundel, naast een ruime keuze uit andere bronnen, zoals het Nieuw Liedfonds Dominicuskerk. Vernooij heeft naast lof voor dit initiatief ook kritiek op de inhoud van de bundel.
Beluister hier enige gezangen uit de nieuwe bundel - met dank aan Chris van Bruggen voor de opnamen:
Niet verdeeld maar samen – tekst Ahmed Aboutaleb, muziek Wick Gispen(ZZZ 144; als muziekvoorbeeld bij de bespreking in het GB afgedrukt):
Op een stem van ver gehoord - tekst: Michael Steehouder - muziek: Chris van Bruggen (ZZZ 1)
Antifoon Hoor mijn stem roepen - tekst en muziek: Chris Fictoor (ZZZ 275)
Jij, als geuren - tekst: Michael Steehouder - muziek: Anneke van der Heide (ZZZ 533)
De sleutels passen niet meer - tekst: Herman Verbeek - muz: Chris Fictoor (ZZZ 151; als muziekvoorbeeld bij de bespreking in het GB afgedrukt)
'Kinderen mogen best vragen hebben'
Eerste in een serie van vier kinderkoorportretten
door Bert Stolwijk
Afgaande op de gemiddelde leeftijd van kerkmusici en koorleden lijkt het alsof er geen toekomstperspectief meer is voor de kerkmuziek. Toch zijn er parochies waar kinderkoren de hoop levend houden. In deze jaargang van het Gregoriusblad portretteert Bert Stolwijk vier kinderkoren. 'Wie bij De Geluksvogels (21 leden) wil zingen, moet niet bang zijn voor niet-alledaagse woorden. We proberen altijd uit te leggen waar een lied over gaat, maar gaan er ook van uit dat een lied niet helemaal begrepen hoeft te worden door de kinderen.’ Aan het woord zijn Rob en Sandra Fase, zij leiden nu al ruim vijftien jaar dit koor in de OLV-kerk te Nieuw-Vennep. Hun ervaringen met het 'runnen' van een kinderkoor, aanpak, repertoirekeuze leest u in dit uitgebreide interview.
Speciaal voor deze GB-editie werden met De Geluksvogels enige korte gezangen opgenomen uit de bundel Kom en zing!:
Kom en zing, de titelsong van de bundel
Levend licht – lied voor de adventstijd
Magnificat
Gregoriusblad, reëel en relevant
Eind 2015 verliet Anton Vernooij na 45 jaar zeer trouwe dienst de redactie van het Gregoriusblad.
Hij blikt terug op die lange periode en stelt een aantal vragen: Hoe heeft het in die bijna halve eeuw gereageerd op de veranderende liturgisch muzikale cultuur van de maatschappij in het algemeen en van de liturgie in het bijzonder? Welke keuzes werden gemaakt? Was het GB richtinggevend, of meer trend volgend en evaluerend? Invalshoek voor dit artikel is met name de vraag in hoeverre het muzikale karakter van vooral de hoofdredacteur de keuzes en teneur van ons blad hebben bepaald.
Het transeptorgel in de basiliek OLV Sterre der zee te Maastricht
door Remy Syrier
Sinds 2014 is de OLV-basiliek een schitterend transeptorgel rijker. Over bouwer en herkomst van het orgel doen verschillende verhalen de ronde. Dat het instrument in 1687 door Jean le Roy is gebouwd voor de Minderbroederskerk te St. Truyden, lijkt onwaarschijnlijk. Dat het orgel in belgië heeft gestaan is wel aantoonbaar. De orgelmakers Verschueren uit Heythuyzen tekenen in elk geval voor de laatste restauratie en aanpassing van het instrument. De dispositie van het orgel:
Bourdon 8´
Prestant 4´
Flûte 4´
Nasard 22/3´
Doublette 2´
Tierce 1 3/5'
Larigot 1 1/3'
Fourniture IV
Cornet III
Cromhorne 8'
Vox Humane 8'
Tremulant
De omvang manuaal is C, D - d3 en die van het aangehangen kistpedaal C, D – f0.
De toonhoogte bedraagt a1 = 415 Hz en de winddruk is vastgesteld op 72 mm waterkolom.
Ter illustratie van zijn bespreking was Remy Syrier bereid speciaal voor GB enige werken op te nemen, waarin de rijkdom van het instrument tot uiting komen.
Versus, Primi Toni - A. Kerchoven (selectie)
Toccata - D. Buxtehude
Für eine Drehorgel - C. Ph. E. Bach
Gregoriusblad Muziekbijlage maart 2016
In deze bijlage vindt u de volgende composities en bewerkingen:
-Lamento per organo Sulla passione di Cristo - Jan Valkestijn
-Psalm 130 Ik wacht op de Heer - vert: Vijftig Psalmen - muziek: Floris van der Putt
-Psalm 126 Geweldig was het wat de Heer ons deed - vert: A.W. Bronkhorst - muziek: Rens Tienstra
-Ik ben het brood - motet naar Joh 6 - tekst: Willibrordvertaling - muziek: Wouter van Belle
-Zingt een nieuw lied aller landen - v. Vossole/de Sutter - bew: Wim Ruessink (voor jongerenkoor)
-Psalm 110 de Heer reikt hem uit Sion de scepter - vert: A.W. Bronkhorst - muziek: Arjan van Baest
Beluister hier Lamento per organo van Jan Valkestijn - oorspronkelijk een werk voor koperensemble (uitv: Rabaskadol)