Het maartnummer 2014 van het Gregoriusblad is verschenen met columns, nieuwsberichten, besprekingen en interessante artikelen waaronder:
Psalmen: 'Geen boek maar een omhelzing'
door Roel Bosch
Als dichter Martinus Nijhoff zijn vriend hoort vertellen over een schip dat onder de nieuwe brug bij Bommel doorvoer, springt het gedicht al in hem naar boven. Daar vaart zijn moeder, daar varen de psalmen, daar varen het vertrouwen en de stuurmanskunst van zijn volk! Als buitenstaander en ervaringsdeskundige tegelijk typeert hij in een van zijn bekendste sonnetten een levensgevoel en een geloof dat van wieg tot graf mensen kan bijstaan. Zonder psalmen zou hij dat niet kunnen zeggen. Hoe klinken die oude, oudtestamentische liederen, eeuwenlang, in onze cultuur? Bosch citeert in zijn verhaal ook minder voor de hand liggende versies van de psalmen. Zoals ze bijv. klinken in de uitvoering door de Australische groep Sons of Korach. Beluister hier hun uitvoering van psalm 117: All ye people, all ye nations.
Ook naar de Psalmen van de zojuist overleden Leo Vroman verwijst Roel Bosch. Zijn Psalm I werd op muziek gezet door Bernard Huijbers:
....... Systeem, ik noem U dus geen God,
geen Heer of ander Woord
waarvan men gave en gebod
en wraak wacht en tot wiens genot
men volkeren vermoordt. .....
Beluister hieronder Systeem op muziek van Bernard Huijbers (van live-cd Bernard Huijbers 75 jaar - Dominicuskerk 1997 - solo: Elin Meijnen, begeleiding: Thom Jansen)
'Er zijn meer manieren om de zee te bevaren'
Interview met Ignace Thevelein
door Kees van Mechelen
Ignace Thevelein – priester en musicus te Brugge – zet zich in voor kerkmuziek in brede zin en op allerlei manieren. Behalve dirigent van zijn concertkoor Collegium de Dunis - waarmee hij kerkmuziek met een grote K uitvoert - is Thevelein “kapelmeester” in de Sint Salvatorkathedraal in Brugge. Hij richtte het kathedraalkoor opnieuw op in 1996. Het koor zingt op gezette tijden in de kathedrale onder meer gregoriaans, polyfonie en engelse koormuziek. In het kader van deze concertpraktijk organiseert hij cursussen in het St. Jacobshuys, zoals Bach- en polyfonieweekenden. Daarnaast draagt hij de ontwikkeling van de liturgische muziek in de parochies een warm hart toe. Hij is bestuurslid van de koorfederatie Koor en stem en maakt deel uit van de werkgroep kerkmuziek van de ICLZ, de Interdiocesane Werkgroep voor Liturgische Zielzorg. Sinds het verschijnen de Vlaamse bundel Zingt Jubilate (ZJ) in 1977 was en is hij vaak te vinden 'op locatie' om koren en kerkmusici vertrouwd te maken met dat nieuwe materiaal. Ook zette en zet hij met zangers uit zijn eigen koren vele liederen op cd: De serie Door de wereld gaat een lied. Onlangs verscheen deel 19 in deze serie! Hieronder enige klinkende voorbeelden van liturgisch materiaal, dat o.l.v. Ignace Thevelein beschikbaar kwam:
De Heer bewaart ons in zijn hart (Psalm 115 - t: 50 psalmen; muz: I. Thevelein)
Zwoegend volk van stervelingen(ZJ 716 - t: Th. Naastepad; m: Ignace de Sutter)
Dat het licht in ons mag blijven branden (ZJ 818 - t en m: M. Weemaes)
Geweldig was het - Psalm 126 - een recente, eigen opname van en o.l.v. Thevelein.
(Van alle antwoordpsalmen voor het A,B en C-jaar zijn de refreinen afgedrukt in Zingt Jubilate. De gehele antwoordpsalmen zijn (c.q. komen) beschikbaar op de site van de ICLZ)
Jan Bluyssen (1926-2013) - bisschop van spiritualiteit en liturgie
door Evert de Jong
Mgr. J.W.M. Bluyssen was gedurende de jaren 1963-1984 als bisschop-referent de verbindende schakel tussen de bisschoppen en de NSGV en de NCL/NRL. Wat heeft zijn referentschap betekent voor de liturgie en de kerkmuziek? Evert de Jong had als secretaris van de NCL/NRL vele jaren contact met Bluyssen. In dit artikel beschrijft hij onder andere zijn persoonlijke ervaringen met Bluyssen.
Besprekingen
Twee recent verschenen orgel-cd's worden onder meer besproken in dit maartnummer 2014:
Sonata da Chiesa – Wouter van der Wilt bespeelt het Van Vulpen-orgel van de Hoflaankerk te Rotterdam-Kralingen. Naast werken van o.a. Krebs, Bruhns, Bach en Mendelssohn klinken Sonata da Chiesa van Kees Schoonenbeek, Christus is opgestanden van Bram Beekman en een improvisatie van Van der Wilt over psalm 55, waarin de mogelijkheden van het orgel mooi tot hun recht komen. Beluister hieronder deze improvisatie:
Op de cd Espérance bespeelt Jaap Zwart het Adama-orgel van de Calixtuskerk te Groenlo. In 1997 klonk het orgel al op de cd U zoekt mijn hart 3 – een productie van KRO/RKK en de NSGV met antwoordpsalmen. Aldaar opgenomen met verchillende solisten, het Ecclesiakoor uit De Bilt o.l.v. Paul Valk en organist Frans Haagen. Beluister hieronder psalm 47:
God stijgt ten troon onder luid gejuich, de Heer met geschal van bazuinen
(vert: A. Bronkhorst – muz: Maurice Pirenne – verschenen in Continuo in 1998)
Cantor is Paul Sanders
Aantekeningen bij het Communeproprium van Jaco van Leeuwen
door Wim Ruessink
De slotconclusie die Anton Vernooij en Martin Hoondert formuleren in het voorwoord bij Jaco van Leeuwens Communeproprium is terecht: ‘Hij heeft de gezangen van dit communeproprium op uitdagende wijze getoonzet: goed zingbare refreinen voor allen, boeiende verzen voor koor, hier en daar een pittige partij voor de organist.’ In dit artikel enkele notities bij deze nieuwe propriumgezangen voor de Paastijd. De muziek treft u aan in het muziekkatern bij het Gregoriusblad van december 2013. Toelichting bij het katern en enige partituurfragmenten vindt u hier.
Over enige tijd zullen hier ook opnamen van de gezangen te horen zijn.
Qui bene cantat
Recente publicaties over het gregoriaans
door Anthony Zielhorst
De laatste vier jaar zijn er interessante boeken verschenen op het gebied van het gregoriaans: praktische publicaties met veel (onbekend) repertoire en theoretische studies die aspecten van het gregoriaans diepgaand aan de orde stellen. In dit artikel bespreek ik een aantal publicaties: drie bundels en zes boeken over óf van belangrijke persoonlijkheden op gregoriaans gebied.