Ritueel repertoire: reëel en relevant
De oratie gezongen
door Anton Vernooij
Anton Vernooij staat in 2012 stil bij het nut van liturgische zang. Daarbij zal niet het hoe of wat van zingen centraal staan, maar het zingen zelf. En met name de voorwaarden waaraan liturgische zang moet voldoen om ‘reëel en relevant’ te zijn. In dit maartnummer: Gezongen oraties. ‘Eigenlijk een verkeerde term’, zegt Vernooij. ‘De oraties worden niet gezongen, maar gecantileerd.’ Wat het verschil is – en nog veel meer, kunt u lezen in het maartnummer 2012.
Beluister hieronder enige oraties, gecantileerd door de norbertijn Joost Jansen. Op foto’s bij het artikel ziet u hem ‘in actie’. De opnamen werden recent gemaakt in de Sint Servatiuskerk te Dinther, m.m.v. leden van het parochiële koor Amicanto.
a - Latijnse oratie van het feest van de H. Andreas (30 november) en Nederlands openingsgebed voor de eerste zondag van de Advent, op toon gezet door N. Wesselingh.
b - Twee Nederlandse zegenformules: Laat ons nu gaan in vrede (t: C. Remmers; m: A. van Sleuwen) en Geprezen zijt Gij (t: Werkgr. Lit. Heeswijk; m; N. Wesselingh).
Ontwikkelingen in de Anglicaanse kerkmuziek
door Els Dijkerman
Vanuit Nederland kijken kerkmusici doorgaans likkebaardend en met ontzag naar de Engelse kathedrale kerkmuziektraditie. De jongens- en mannenkoren die we via het televisieprogramma Songs of Praise kunnen bewonderen, zetten doorgaans een indrukwekkend beeld neer. Wie verder wil kijken, ziet echter meer: praktijken en visies die het beeld, maar ook het belang, van de anglicaanse kerkmuziektraditie completeren en nuanceren. Elementen daaruit geven stof tot nadenken over de kerkmuziek in ons eigen land.
Een uitgebreide versie van dit artikel kunt u hier vinden: Ontwikkelingen in de Kerkmuziek van de Anglicaanse kerk.pdf
Lees hier tevens een artikel over de All Saints Church met film.
Beluister hier in een kleine collage de verschillende in de liturgische praktijk:
God is gone up (psalm 47) van Gerald Finzi; ‘High-Church-music’ door het koor van Worcester Cathedral (2004 – o.l.v. Donald Hunt, orgel: Adrian Partington).
Een plaats aan de tafel – een lied van John Bell, geschreven voor de Iona-community. Iona is een van de bronnen waaruit wordt geput in de ‘doorsnee’-parochies en –gemeenten.
In Nederland verschenen inmiddels twee bundels met vertaalde Iona-gezangen.
Uitv: Koren en instrumentalisten van de Protestantse gemeente te Houten o.l.v. Anja van Velzen.
'Heer, open mijn lippen'
Enige bemerkingen over de vertaling van de psalmen in de liturgie
door Nelly Stienstra
Op 14 mei 2011 vond in Utrecht de jaarlijkse studiedag van de Nederlandse Sint-Gregoriusvereniging plaats. Het onderwerp was de gezongen antwoordpsalm. Een van de sprekers, mevrouw Nelly Stienstra, zou een lezing verzorgen over de vertaling van de psalmen in de liturgie, maar door ziekte was zij verhinderd. In het Gregoriusblad presenteren wij u alsnog haar tekst.
Hieronder staat de literatuur zoals gebruikt voor het artikel:
Literatuur
C. Nord, Text Analysis in Translation. Amsterdam-Atlanta 1991 (oorspronkelijke editie in het Duits, 1988).
E. Nida, Toward a Science of Translating with special reference to principles and procedures involved in Bible translating. Leiden 1064.
K. van Leuven-Zwart, Vertaalwetenschap: ontwikkelingen en perspectieven. Muiderberg 1992.
E. de Jong, Het getijdenboek: een geslaagde samenwerking gedurende vele jaren, in Liturgie. Huldeboek voor Peter D’Haese o.p.. Brussel 2007, 94-109.
B. Fischer, De christologische interpretatie van de psalmen weerspiegeld in de liturgie, in L. Leijsen (ed.), De psalmen. Verslagboek van het negende liturgiecolloquium van het Liturgisch Instituut van de Katholieke Universiteit te Leuven – oktober 1989. Leuven/Amersfoort 1990, 105-117.
P. D’Haese, Het liturgisch psalmgebed, in Tijdschrift voor liturgie 82 (1998) 215-225.
A. Hollaardt, Het nieuwe getijdenboek: een werk van lange adem, in Tijdschrift voor liturgie 74 (1990) 399-404.
Interview met Sanne Nieuwenhuijsen en Fons Ziekman
door Kees van Mechelen
In het najaar van 2011 vierde de Koorschool St. Bavo in Haarlem haar zestigjarig bestaan. Het Muziekinstituut St. Bavo, onder hetzelfde dak gevestigd, is nog vijf jaar ouder en werd in 1946 gesticht door de toenmalige rector cantus van de St. Bavokathedraal, Dr. A. Kat. Onlangs was redacteur Kees van Mechelen een ‘vrijdagje’ te gast in de koorschool aan de Westergracht. Hij sprak er met Fons Ziekman en Sanne Nieuwenhuijsen. Ziekman is er docent sinds 1977 en volgde in 1989 Jan Valkestijn op als dirigent van het kathedrale koor. Sanne Nieuwenhuijsen is sinds januari 2010 docent en dirigent. Een weergave van het gesprek met hen vindt u in het maartnummer.
Hieronder een klinkende impressie van hoe het er aan toe gaat op zo’n dag. In verschillende groepen wordt gerepeteerd op het repertoire voor komende liturgievieringen, we horen de vorderingen van ‘instroomgroep’ 5 en de meisjescantorij ploetert op het gloria van Vivaldi.
Tot slot van de reportage het laatste deel van het Magnificat in B-dur van F. Durante, van de recente koorschool-jubileum-CD “Krönungsmesse”.
Katholiek Nederland kerkt...., maar is het zo voorbeeldig?
De televisie-uitzendingen van de eucharistievieringen
door Jeroen de Wit
Vanaf 1 januari 2010 zendt RKK-TV iedere zondag op Nederland 2 een eucharistieviering uit. De locaties voor de uitzendingen zijn verspreid over alle Nederlandse bisdommen. Elk bisdom komt zeven keer per jaar aan bod en iedere bisschop gaat één keer per jaar voor. De liturgische verantwoordelijkheid voor de viering ligt bij het betreffende bisdom.
In deze nieuwe opzet kwam een eind aan de vieringen die het RKK/KRO-Mediapastoraat jarenlang verzorgde en de vieringen die KRO en (later) RKK vele jaren via de radio uitzonden. “Er is gekozen voor diversiteit van vieringen uit het hele land omdat dit ook beter aansluit bij de religieuze zoeker van deze tijd en recht doet aan de regionale eigenheid van de bisdommen”, zegt Leo Fijen, hoofd Godsdienst & Cultuur bij de KRO, het mediabedrijf dat in opdracht van de Nederlandse bisschoppen de RKK-programma’s maakt. Nieuw element is ook het geloofsgesprek, dat Fijen voorafgaand aan de misuitzendingen op locatie voert met inspirerende katholieken. Wat heeft deze nieuwe opzet in kerkmuzikaal opzicht te bieden? Jeroen de Wit bekeek voor deze aflevering van het Gregoriusblad enige vieringen.
Beluister hier enige momenten uit een viering vanuit de Lucasparochie in den Bosch.
Voorganger: Plebaan v. Rossum. M.m.v. het Lucaskoor en combo o.l.v. Bas Suijkerbuijk.
Beluister hier enige momenten uit een viering vanuit de Michaelkerk te Breda.
Voorganger: Pastoor Wiel Wiertz. M.m.v. het Sacramentskoor Breda o.l.v. Henri de Graauw.